Fotodermatologija je grana dermatovenerologije koja izučava uticaj svetlosti na kožu u svrhu lečenja i postavljanja dijagnoze kožnih bolesti. Od davnina je poznat povoljan uticaj sunca na pojedine kožne bolesti. Pre više od 3000 godina u Indiji i Egiptu su koristili biljke koje bi utrljavali u kožu i izlagali suncu te na taj način lečili vitiligo. Današnji princip lečenja vitiliga nimalo se ne razlikuje od navedenog načina.
Ljudska koža je organ koji je u najposrednijem dodiru sa sunčevim zračenjem i time tokom života stalno podvrgnuta uticaju sunca. Sunce pomaže da u koži nastane vitamin D, no za to je potrebna površina kože od svega par kvadratnih centimetara. Takođe pomaže lučenju hormona melatonina koji reguliše biološki sat. Kada u zimskim mesecima nema dovoljno sunca melatonin se nedovoljno luči i kao posledica toga nastaje tzv. zimska depresija i osećaj malaksalosti. Zato se zimi u skandinavskim zemljama propisuje terapija svetlom i savjetuje odlazak u toplije krajeve. Sunce jača nespecifičnu otpornost organizma i daje preplanulu boju kože što se smatra poželjnim.

Nažalost suce ima puno više negativnih učinaka na organizam. Porast putovanja u tropske krajeve i popularnost solarnih studija te način života ( hobi, sport,...) ukazuje na važnost edukacije populacije o štetnim uticajima sunca. S druge strane ne možemo samo govoriti o štetnom uticaju sunca jer na mnogobrojne bolesti i stanja sunčevo svetlo utiče povoljno dok neke bolesti izaziva ili pogoršava. Fotodermatologija je danas neizostavni oblik terapije kod mnogih bolesti i time nezamjenjiva. Sunčevo zračenje spada u elektromagnetski spektar nejonizirajućeg zračenja.

Podela sunčevog zračenja : 
- 7% UV svetla koje je najbitnije; UV spektar se deli na UVA, UVB i UVC
- 45% infracrveno svetlo
- 48% vidljivo svetlo 

Za živa bića najvažnije su UVA i UVB zrake s obzirom da UVC zbog ozona na prodiru na površinu zemlje. Kao posledica aposorpcije UV zraka putem raznih molekula one prodiru u kožu i izazivaju niz hemijskih reakcija koje mogu biti povoljne ili nepovoljne po organizam. Najočitija reakcija kože na UV zrake je crvenilo koje se primeti nakon 2-8h. Učinak UV zraka i dubina prodora u kožu zavisi isključivo o talasnoj duzini zraka.
- UVA zrake imaju najveću energiju i kao takve prodiru najdublje, skoro do potkožja. Čine 95% sunčevog zračenja. Prodiru kroz staklo i 1000 puta su slabije od UVB zraka u smislu izazivanja istog stupnja pigmentacije ali zbog puno veće količine energije su puno razornije.
- UVB zrake čine 5% sunčevog zračenja i prodiru samo u površni sloj kože. Odgovorne su za nastajanje pigmentacije i opekotina kože. Ne prodiru kroz staklo.
- UVC zahvaljujući ozonu ne prodiru na zemljinu površinu.

Cilj fototerapije je kontrolisano izlaganje UV izvoru pod nadzorom stručne osobe kako bi se maksimalno iskoristili njeni pozitivni učinci a štetni uklonili ili smanjili. Kao izvor UV zraka se koristi sunce ili najčešće vestacki izvori svetla koji pomoću posebnih fluorescentnih lampi zavisno od smese plinova proizvode željeni UV spektar. Zavisno od veličine i smeštaju promena, vrši se obasjavanje celog tela ili samo dela tela. Obasjavanje se vrši u kabinama ili ređe u posebnim ležajima kod nepokretnih ili starijih osoba. Fototerapija se primjenjuje i kod dece no mišljenja su podeljena od koje se dobi može započeti. U praksi se primjenjuje i kod manje dece ukoliko ne postoji alternativni oblik terapije. Duzina obasjavanja varira zavvisno od oblika fototerapije i bolesti no u praksi su najčešća obasjavanja koja traju prosečno par minuta. Pre početka terapije potreban je pregled dermatologa da se isključe eventualne zapreke : melanom, sindrom displastičnog nevusa, genetske bolesti ( xeroderma pigmentosum, eritropoetična porfirija i neki ređi sindromi ) , hipertireoza, zloćudni tumori i lupus erythematodes. Potrebno je doznati koje sve lekove bolesnik uzima jer pojedini lekovi pod uticajem UV zraka izazivaju neželjene reakcije. Potom se određuje MED ( minimalna količina energije da izazove crvenilo kože ) za UVA i UVB zrake te MPD ( minimalna fototoksična doza ) za PUVA terapiju gdje se koža obasjava i meri potrebna energija da nastane naznačeno crvenilo kože. Doziranje se vrši prema energiji zračenja i izraženosti crvenila kože. Koža na grudima, trbuhu i leđima je jače osetljiva od kože na čelu i vratu jer se tu nalazi najveći broj pigmentnih stanica.

Prvi dan fototerapije se započinje s 80% vrijednosti od MED-a uz daljnje postupno povećanje jakosti prilikom novog izlaganja. Sam proces fototerapije je bezbolan i nimalo neugodan. Bolesnik se zaštiti posebnim naočarima te kod muškaraca područje polnih organa se štiti s donjim rubljem. Nedeljno se vrši 3-5 seansi fototerapije zavisno od oblika fototerapije i stanja bolesti.
Nakon poboljšanja može se započeti terapija održavanja 1-2x nedeljno. Prvi znakovi poboljšanja se zapažaju tokom druge i treće sedmice. Postignuto poboljšanje se zadržava puno duže nego kod drugih oblika terapije. Smatra se da je glavni mehanizam delovanja fototerapije sprečavanje deobe stanica što je osnova terapije psorijaze i delovanje na imunološki sastav. Nakon fototerapije moguće je crvenilo kože te osjećaj peckanja i zatezanje kože no radi se kratkotajnom stanju koje brzo prolazi primjenom sredstava za negu kože.

Fototerapija se može kombinovati s drugim oblicima terapije radi maksimalnog povećanja efekta. Oblici fototerapije :

- UVA u kombinaciji s UVB
- UVA1 s dugovalnim UVA zrakama
- UVB koja se dijeli na širokovalnu, selektivnu ( SUP ) i uskovalnu ( narrow band )
- PUVA se osniva na primjeni fotosenzibilatora ( tvari koje povećavaju osjetljivost
 prema suncu ) te obasjavanju UVA zrakama.Dijeli se prema načinu primjene 
fotosenzibilizatora na sistemsku, bath i lokalnu. Spada u najefektivnije oblike
fototerapije no nažalost praćena je s najviše nuspojava. 
Kod uzimanja fotosenzibilizatora sistemski bolesnik je pojačano 
osjetljiv na sunce te se mora 24 h čuvati od izlaganju suncu uz nošenje naočara.
- KUVA koja se dijeli na sistemski i lokalnu. Sličan je princip PUVA terapiji 
no koristi drugi fotosenzibilator.
- ekstrakorporalna fotofereza kada se nakon uzimanja fotosenzibilatora krv ozračuje
 UVA zrakama izvan tela potom vraća u telo.
- fotodinamska terapija kada nakon nanošenja fotosenzibilatora na promjenu i njena 
obasjavanja nastaje destrukcija ozračene
promjene. 

Fototerapija se koristi i u dijagnostičke svrhe kada se nakon nanošenja suspektne tvari lokalno ili uzimanjem na usta ozračuje deo tijela i gleda da li nastaje neželjena reakcija na suspektnu tvar. Čest primer takve neželjene reakcije je pečenje kože i pojava mehura nakon dodira kože i pojedinih biljaka uz izlaganje suncu. Potrebno je napomenuti da solarijum ne može biti zamena za fototerapiju niti se s njom upoređivati te može izazvati neželjene posljedice koje se manifestuju odmah ili dugoročno zbog nepoštivanja pravila fototerapije. Nakon fototerapije potrebno je primjenjivati emoliense ( sredstva za negu kože ) i uljne kupke a na lice povoljno deluje termalna voda u spreju jer se time vraća potrebna vlažnost kože i uklanja iritacija. Savetuje se upotreba sredstava za zaštitu od sunca nakon fototerapije posebno te i uopsteno.
Fototerapija u zadnje vreme beleži veliki napredak i svaki dan se proširuje njena primjena. Velik napredak je nesumnjivo UVB narrow band terapija koja se po rezultatima meri s PUVA terapijom a bez njenih neželjenih nuspojava te predstavlja veliku prekretnicu u lečenju psorijaze, vitiliga i neurodermatitisa. Nesumnjivo da fototerapija predstavlja veliku pomoć lečenju mnogih bolesti te je u rukama stručne osobe siguran i pouzdan oblik terapije.