POSLE PADA SMEDEREVA 1459 GODINE, TACNIJE 1580 GODINE,100 SMEDEREVSKIH FAMILIJA BEZI NA OSTRVO VIS OD TURAKA!

To su bili potomci nekadašnjih Srba doseljenih iz Srbije iz Smedereva, nakon pada Srpske despotovine. Po tome se i jedno mjesto na Visu tada zvalo Smederevo. Njihovi preci su uglavnom bili pravoslavni Srbi koji su se tu naselili, a kasnije su u doba katoličkih vlasti pokatoličeni. Po tome se i jedno mjesto na Visu tada zvalo Smederevo. Beogradske novine su pisale, kako su u prošlosti varošicu Vis naseljavali pravoslavci, i to 1580. godine iz okoline Smedereva, a zatim 1640. iz Crne Gore. Prvi se, prema njihovim tvrdnjama, vezuju za deo varošice zvani Smiderevo, a drugi za Кut. Treći i najveći deo varošice je Luka, gde su živeli imućniji građani.Krajem 1925. godine javio se snažan i masovan pokret među stanovništvom ostrva Visa, za prelazak u pravoslavlje. Tokom velike svečanosti održane 25. januara 1926. godine splitski pravoslavni paroh Urukalo je preveo u pravoslavlje 200 (216) meštana dotadašnjih katolika. To je urađeno na poziv i molbu budućih pravoslavaca, koji su pisali svešteniku u Split. Najviše novih pravoslavaca uzelo je da slavi Sv. Savu, dok su ostali izabrali Sv. Jovana.Na Visu je 12. novembra 1933. godine osvećena nova pravoslavna crkva od strane episkopa šibenskog dr Irineja Đorđevića, uz asistenciju episkopa mostarskog dr Stankovića. Hram je bio posvećen Sv. Ćirilu i Metodiju, a projektovao ga je beogradski arhitekta Momir Korunović. Paroh viški je tada bio pop Stevan Javor a predsednik crkvene opštine Ivo Ruljančić. Svečanosti je prisustvovalo nekoliko hiljada stanovnika ostrva i gostiju iz Smedereva i Beograda.Ikonostas je trebalo da uradi čuveni slikar Uroš Predić, ali je odustao.Nakon italijanske okupacije 1941. godine i premeštaja paroha Bukorovića u Zadar, pravoslavna parohija Vis je zamrla. Poslednja služba u crkvi održana je krajem te godine. Italija je kapitulirala u avgustu 1943, a kontrolu nad ostrvom preuzeli su partizani, potpomognuti Englezima i Amerikancima. Sva ostrva, osim Visa, preuzeli su Nemci i ustaše. Vis je postao značajno uporište saveznika. Nemačkim bombardovanjem početkom 1944, oštećena je pravoslavna crkva Sv. Ćirila i Metodija. Englezi su preduzeli akciju evakuacije stanovništva sa Visa i pristiglih izbeglica iz Dalmacije, u logor El Šat na Sinajskom poluostrvu (Egipat). Mnogi viški pravoslavci su krenuli s njima, iz straha od Nemaca i ustaša. Usputna stanica bio je Bari, na drugoj strani Jadranskog mora, gde su zatečeni četnici. Viški pravoslavci su napustili zbeg i priključili se četnicima. Raseljeni su u države širom američkog kontinenta.
Hram su srušile komunističke vlasti i na njegovom mestu napravile park.Titu je trebalo ocigledno da izbrise sve tragove pravoslavaca na Visu ,posebno je to bio akt osvete, jer su se pravoslavci Visa priodruzili cetnicima u gradu Bari.
1 slika ostvrvo Vis koje je postalo dom za 100 smederevskih familija 1580 godine.
2 slika clanak u novinama "Vreme" iz 1933 godine koji svedoci o poreklu pojedinih stanovnika ostvrva Vis ,to jest da su poreklom iz Smedereva.
3 slika pravosalvna crkva Svetog Cirila i Metodija,Pravoslavna crkva na Visu, koja je postojala samo 33 godine. Od 1933.-1966.Interesantno je da je Isus imao 33 godine kad je raspet tako da je ovo isto simbolicno raspece Viskih pravoslavaca!

   I Z L A Z   

@ Lazar

---